مختوم‌قلی فراغی

مختومقلی فراغی (به ترکمنی: Magtymguly Fragy) (زادهٔ ۱۱۱۲ خورشیدی_ درگذشتهٔ ۱۱۶۹ یا ۱۱۷۶ خورشیدی) شاعر ایرانی ترکمن است که بزرگترین شاعر زبان ترکمنی و یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های مردم ترکمن به شمار می‌آید. وی در اشعار خود بیشتر به مسایل اجتماعی و سیاسی می‌پرداخت.

زندگی شخصی

مختومقلی در سال ۱۱۱۲ هجری شمسی در روستای حاجی‌قوشان در شمال شرق گنبد کاووس به دنیا آمد.برپایه برخی منابع محل تولد وی در منطقه ای به نام گینگ جای نزدیک مراوه تپه بوده است. پدرش دولت محمد آزادی از شاعران سرشناس قرن دوازدهم ترکمن و گوگلان و مادرش ارازگل از طایفه گوکلان، تیره گرکز بودند.

تحصیلات ابتدایی و زبان‌های فارسی و عربی را نزد پدر خود آموخت، سپس برای تحصیل به مدرسه شیرغازی در خیوه رفت و پس از آن سفرهای دیگری نیز داشت؛ از جمله به بخارا و افغانستان و هندوستان.

او در جوانی عاشق دخترخالهٔ خود منگلی شده بود که نتوانست به او برسد، پس از کشته شدن برادر بزرگ‌تر خود عبدالله در افغانستان که به درخواست احمد شاه درانی (بنیانگذار افغانستان فعلی) به آن‌جا رفته بود با بیوهٔ برادر خود به نام آق قیز ازدواج کرد و از او دو فرزند به نام‌های بابک و ابراهیم داشت که هر دو در کودکی از دنیا رفتند.

بر پایهٔ برخی منابعمختومقلی در سال ۱۱۶۹ ه.ش در کنار چشمهٔ اباساری در دامنهٔ کوه سونگی داغ درگذشت. او را در کنار روستای آق تقه در ۴۰ کیلومتری غرب مراوه‌تپه (شمال شرق استان گلستان) و در جوار آرامگاه پدرش به خاک سپردند.

مختومقلی فراغی بزرگترین شاعر زبان ترکمن است. نوشته‌های این شاعر قرن هجدهمی در مرحله میان زبان جغتای کلاسیک و ترکمنی امروزین قرار دارند. از دیگر شعرای ترکمن می‌توان به محمد ولی کمینه، دولت محمد آزادی، مسکین قلیچ و ملانفس و از شاعران معاصر ستارسوقی و نازمحمد پقه در ایران و کریم قربان نفس در ترکمنستان اشاره نمود.

گوشه ای از کتاب "از مخدومقلی آموز آداب سخن را" بقلم آقای نور قلیچ فدارکار

زبان يكي از عوامل مهم ارتباطي انسان‌هاست كه خداوند عزيز و منان آن را به بندگان خود ارزاني بخشيده است. زبان با توجه به نقش ويژه‌اي كه در ارتباط اجتماعي و بيان انديشه دارد، در طول تاريخ مورد توجه قرار گرفته است و از نيكي و بدي آن سخن‌ها گفته، داستان ها ساخته‌اند.

 ادامه مطلب وجود دارد . . .        دیدن کنید . . .       جالب هستش  . . .   (نظر یادتون نره)

ماشین ایرانی ، خسته از این همه بار دانائی! دیگر نتوانست این مسیر سنگلاخی را همراهی کند ولی این موضوع چیزی از هیجان دانشمندان کهنسال خارجی را کم نمی نمود . آنان راغبتر از ما و این چرخ های ماشین بودند و مسیر ناشناس سنگلاخی را پیاده در تاریکی برای رسیدن به آن نگین ارزشمند طی نمودند.

 ادامه مطلب وجود دارد . . .        دیدن کنید . . .       جالب هستش  . . .   (نظر یادتون نره)

اینم به افتخار جوانان ترکمن صحرا.دوستان امروز چکدرمه خوردم جای شما خالی، بعد یادم افتاد اینو قرار بدم تا شما عزیزان لذت ببرید.

 ادامه مطلب وجود دارد . . .        دیدن کنید . . .       جالب هستش  . . .   (نظر یادتون نره)

در نه کیلومتری شرق کلاله در دهستان آق سو در کوهپایه ای مصفا و چشم نواز روستایی واقع است بنام آجان سنگر لی که دو رشته کوه ، کیمور کور و اشیک یال در شمال و جنوب دایره وار آن را محصور کرده است ، در دامنه رشته کوه شمالی زمین های حاصل خیز کشاورزی وجود دارد و رشته کوه جنوبی پوشیده از درختان مثمر از قبیل زالزالک ، کندس ، آلوچه ، هندی خرما و درختان غیر مثمر نظیر: بلوط ، ممرز ، اینجیلی ، توسکا و آفرا و نمای جنگلی بسیار زیبا ، در هر دو رشته کوه چشمه های فراوان و مناظر زیبا قرار داشته است ، این روستا در گذشته های نه چندان دور به نامهای ساری باش اوبا ، توت لی آجان ، یوقارقی آجان و آجان ـ قانجیق نیز نامیده شده است .

 ادامه مطلب وجود دارد . . .        دیدن کنید . . .       جالب هستش  . . .   (نظر یادتون نره)

در تركمن صحرا نيز مانند نقاط ديگر ميهن ما زيارتگاه هايي قرار دارد كه عده اي از تركمن ها به ديدار آن مي روند و مهمترين زيارتگاه ها عبارتند از :

ترکمن ها با توجه به ویژگی های قومی و محلی و شرایط زیست خود، اسامی زیبایی را برای فرزندان خود می نهند. البته این اسامی از طبیعت محیط اطراف و شرایط اجتماعی – اقتصادی آنان الهام می گیرد. در گذشته هر یکی از اسامی ترکمن ها، بنا به مناسبتی به نوزاد اطلاق می شده و این اسامی با زمان و لحظه تولد فرزند، حتی فصول و ماه های سال و شرایط جوی لحظه تولد ارتباط داشته است.

زیباترین نامهای ترکمنی

بیشمه
بیشمه در لغت هر چیز پختنی را می گویند و در اصطلاح ترکمن ها، نانی است روغنی و شبیه به بامیه. بدین ترتیب که خمیر را به اندازه بامیه قطعه قطعه می کنند. آنگاه این قطعه ها را در روغن داغ می پزند. معمولا در تهیه خمیر بیشمه شیر و شکر و تخم مرغ و جوش شیرین به آن اضافه می کنند که بیشمه خوشمزه تر می شود.

قاتلاما
نانی است روغنی که به ترتیب زیر تهیه می شود.
1- ابتدا آرد را خمیر می کنند.
2- خمیر آماده را به صورت قطعاتی که هر قطعه یک قرص نان بشود، تقسیم می کنند.
3- برای هر چهار قطعه خمیر، یک تخم مرغ اضافه می کنند.
4- قطعات خمیر را به صورت ورقه های نازکی در می آورند.
5- خمیر های ورقه شده را که به شکل دایره ای کامل است، روی هم می چینند و در فاصله ورقه ها، روغن می مالند. تعداد این ورقه ها ی نازک خمیر، به ضخامت نهایی قاتلاما بستگی دارد و به اختیار بانوی خانه است.
6- در این مرحله، خمیرهای چند لایه را در روغن داغ می پزند.
7- پس از آماده شدن قاتلاما، بلافاصله بر آن، شکر می پاشند تا شیرینی شکر در تمام لایه ها جذب شود.

آئین‌ها و آداب و رسوم ترکمن‌ها در ماه مبارک رمضان

  ادامه مطلب هم وجود د

آئين عيد فطر در بين تركمن‌هاي استان گلستان

ادامه ی مطلب جالب تر است دیدن کنید

تركمن ها - تركمان در منابع شرقی- از اعقاب قبایل اغوز هستند كه در شمال دریای آرال زندگی می كرده اند و در حدود قرن دهم میلادی، با گسترش امپراطوری سلجوقی به سوی جنوب و غرب مهاجرت كرده اند.

ادامه ی مطلب جالب تر است دیدن کنید

    آتاباي

   آتا بردي

   آتا دوردي

   آتا گلدي

   آتا قلي

   آتا قربان

لباسهای قوم ترکمن یکی از قدیمی ترین لباسهاست که طرحهای جالب و زیبایی دارد و اکنون نیز با طرحهایی متنوع و جدید در ایران و کشورهای دیگر تولید می شود . بعنوان مثال در کشورهای سوئیس , روسیه , ژاپن و ایتالیا لباسهایی که طرح آن شبیه لباس این قوم اصیل است تولید و با نام لباس ترکمن در دنیا پخش و توزیع می شود

ادامه ی مطلب جالب تر است دیدن کنید

من ایندی دوقیز یاشیمدا ،همه بویداشلاریم آرازا توتجاق دیدیلار ،  منم آرازا  توتجاق. -یوق جان قیزیم سن حاضیر گیشجه جیک !! یار مار سینگ.

!توجه : فارسی این مطلب از هیچ سایتی کپی نشده است پس خواهش کپی نکنید!

سلام نأجیره حالینگیز؟   (سلام حالتون چطوره؟)

جواب: 

قاوی (خوبم )      غانیمات   یا بولجوق دا   (بد نیستم   )

ادامه ی مطلب جالب تر است دیدن کنید

خرین پیامبر تبلیغی ...

اجزای آلاچیق ترکمنی (اوی)
اجزای اصلی تشکیل دهنده آغاچ اوی (آلاچیق) عبارتند از:
1- تاریم : قسمت پایین اوی(دیواره) را تشکیل می دهد، تعداد 4 عدد تاریم در ساختمان آلاچیق وجود دارد. هر تاریم از 44 قطعه چوب(20عدد کامل و24 عدد برش خورده) تشکیل می شود. قطعات چوب به وسیله پوست شتر (ناحیه گردن) با سوراخ کردن آنها بصورت ضربدری (آکاردئونی) بر روی همدیگر گره زده میشوند ؛ چوب ها به گرد این محور قابل چرخش بوده و تمامی قطعات نیز براحتی باز و بسته می شوند و با باز شدن آنها اشکالی به صورت لوزی بوجود می آید. تاریم ها را بوسیله طنابی به همدیگر می بندند و از اتصال آنها فضایی استوانه ای به قطر 5/5 متر و محیط 16 متر، شکل می گیرد. در قسمتی از تاریم ها که به درمتصل می شوند قطعه ای که به در وصل می شود از دیگر چوبها ارتفاعی مختصر بلند تر دارد ، بلندی ارتفاع ان نیز به خاطر آن است تا بتواند تکیه گاهی محکم برای در باشد. ارتفاع تاریم ها در حالت جمع شده 2.20 سانتیمتر و در حالت باز شده (حالت بر پا کردن) حدود 1.70 سانتیمتر می باشد.

این هنر تاریخچه ای کهن در تاریخ سرزمین کشورمان دارد. گلدوزی مصور ترکمن از زمان سکاها رایج بوده و در دیگر دوره ها بهمراه سایر دوخت و دوزها از رواج کامل برخوردار بوده است .

!توجه : این مطلب از هیچ سایتی کپی نشده است پس خواهش کپی نکنید!

سلام ما برای شما که از ترکمن ها تحقیق می کنی دعوت می کنم این مطلب را ببنید

ضرب المثل ها ی اصلی ترکمنی بسیار جالب و خواندنی است من شما را به دیدن این مطلب دعوت می کنم

!توجه : این مطلب از هیچ سایتی کپی نشده است پس خواهش کپی نکنید!

در اين دنياي ماشينی ، شايد خيلی از نسل جديد ترکمن ها هم ندانند که آداب و رسوم عزا چگونه است و در زمان فوت کسی، چگونه بايد در مراسم فاتحه خوانی متوفی شرکت کرد و اصولاً در اين گونه مراسم چه بايد کرد و چه عباراتی را بايد گفت. بر همين اساس ، نگارنده در اين مختصر قصد دارد ضمن اشاره به برخی از آداب مرسوم در بين ترکمن ها به هنگام عزا، جملات و اصطلاحاتی را برشمارد که معمولاً در اين گونه مراسم بيان می شود.

ادامه ی مطلب جالب تر است دیدن کنید
 

آئين عيد فطر در بين تركمن‌هاي استان گلستان

اَنولي‌ها يكي از طوايف قدیمي ساكن دامنه‌هاي جنوب تركمنستان هستند كه آداب و رسوم، سنتها و عادات قديمي خود را حفظ نموده‌اند و در دوران اخيرتحولات عميق و همه جانبه فرهنگي را از سرگذراند‌ه‌اند. يكي از عرصه‌ها‌ي تحول جشن عروسي است. جشن عروسي (گلين توي) يكي از جشنهاي بسيار قديمي است كه با شادي و پايكوبي زياد همراه است و خاطره‌اي فراموش نشدني از خود بر جاي ميگذارد. ازدواج و تشكيل خانه و خانواده‌اي مستقل يكي از اصول پايه‌هاي اصلي دين مبين اسلام است و از اهميت زيادي برخوردار مي‌باشد. نگارنده اين سطور از روستاهاي اَنو و مانيش در دامنه هاي كوپت داغ بازديد نموده و اطلاعات جديدي را در خصوص مردم‌شناسي (اتنولوژي) طايفه اَنولي گرد آوري نموده است. يكي از ويژگي‌هاي اصلي جشن ازدواج طايفه اَنولي‌ها رسم نامزدي (آداقلاما) است كه معمولاً پس از 12 سالگي پسر و دختر جاري مي شود. محقق برجسته تركمنستان ن. بايرام صحتف در اثر خود به نام «لغت نامه‌مختصر اسلامي» چنين مي‌نويسد: «… اين رسم در ميان تركمن‌ها نيز رواج داشته است. افراد ديگر اخلاقاً حق خواستگاري از دختر داراي نامزد را نداشته‌اند.» به پيروي از اين رسم دختر و يا پسر جوان بايد با نامزد خود ازدواج مي‌كرد. اَنولي‌ها به گردن دختري كه نامزد داشت سكه‌ي نقره و يا رشته نخ معروف به «آلاجا» مي‌آويختند. همچنين خانواده‌هايي كه مايل به برقراري پيوند خويشاوندي بودند با بردن «قاتلاما» و «چِلپِك» (نام دو نوع نان سنتي خانگي تركمني - مترجم) رفت و آمد را آغاز مي كردند. آكادميسين آ.جيكيف تأكيد مي كند كه پختن انواع نان شيريني اكرام كردن و مبادله آن يكي از رسوم قديمي تركمنها است. پختن انواع نان شيريني در جشنها به خصوص جشن عروسي در ميان هندوها نيز بسيار رايج است كه نويسنده سطور در جريان شركت در يك جشن عروسي در دهلي شاهد آن بود. اَنولي‌ها وقتي به خواستگاري مي رفتند قند و پارچه چيت به عنوان هديه مي بردند. اگر خانواده دختر راضي به وصلت باشند قند اهدا‌يي را گرفته و خود نيز به آن قند افزوده و بين نمايندگان دو طرف پخش مي‌كردند كه نشانه موافقت آنها با وصلت و آرزوي داشتن روابطي به شيريني قند بود. پس از اهداء بسته‌هاي قند و روسري بر سر عروس آينده انداخته و برگردنش رشته نخ «آلاجا» مي‌آويختند. خانواده داماد با خود نان شيريني مخصوصي بنام «پيشمه» هم مي‌آوردند. اگر خواستگاري پيش از فرا رسيدن نوروز انجام مي‌گرفت در روز عيد خانواده داماد حلوا و پلو پخته و با روسري و پارچه‌ براي لباس به خانه عروس مي‌آورد. اين رسم را اَنولي‌ها «غنچه» مي‌ناميدند. خانواده‌ي عروس نيز در پاسخ با انواع غذاها از خانواده داماد پذيرايي مي‌كرد.

ادامه ی مطلب جالب تر است دیدن کنید
 

اولين مرحله در عروسی ترکمن‌ها، انتخاب همسر مي باشد و حتی به جرات مي توان گفت که حساسترين مرحله عروسی نيز مي باشد . در نحوه انتخاب نيز نسبت به قبل تحولاتی صورت گرفته که به علت تحولات فرهنگی مي باشد و يکی از دلايل آن را به صورت زير مي توان بيان نمود .
تا چند دهه پيش سيستم آموزشی به شيوه سنتی اداره می شد و بيشتر جنبه پرورشی داشت و بيشتر پسران حق تحصيل داشتند . دختران نيز به عنوان يکی از عناصر بسيار مثبت اقتصادی مجبور بودند در درون منزل به قاليبافی يا ديگر هنرهای سنتی بپردازند . اما در حال حاضر به دليل نزول ارزش اقتصادی قالی و قاليبافی در منطقه و تمايل بيشتر دختران به تحصيل ، در درون منزل محصور نمی باشند ، بدين دليل نحوه انتخاب همسر با قديم که پدر و مادر عناصر مطلق انتخاب بودند تغيير کرده و فرزندان نيز حق اظهار نظر دارند .
ابتدا داماد مشخصات دختر مورد نظر خود را به مادر می دهد و بالعکس و مادر تحقيقاتی را در مورد وی انجام می دهد و پس از توافق خانواده مادر داماد به خانه عروس می رود تا از خانواده عروس خصوصا پدر او برای خواستگاری رسمی و ملاقات عروس و داماد برای آشنايي با نظرات همديگر اجازه بگيرد که به اين مراسم سؤز آتماق گفته می شود . پس از ايجاد نظر موافق طرفين در يک مرحله که « دوز داديشماق » Duz dadysma نام دارد هديه هايی از سوی طرفين رد و بدل می شود ، مخصوصا خانواده داماد حلقه ای به عنوان نامزدی تقديم عروس می کند ، همچنين در اين زمان در مورد وقت و زمان عروسی نيز صحبت می شود .

جزای آلاچیق ترکمنی (اوی)
اجزای اصلی تشکیل دهنده آغاچ اوی (آلاچیق) عبارتند از:
1- تاریم : قسمت پایین اوی(دیواره) را تشکیل می دهد، تعداد 4 عدد تاریم در ساختمان آلاچیق وجود دارد. هر تاریم از 44 قطعه چوب(20عدد کامل و24 عدد برش خورده) تشکیل می شود. قطعات چوب به وسیله پوست شتر (ناحیه گردن) با سوراخ کردن آنها بصورت ضربدری (آکاردئونی) بر روی همدیگر گره زده میشوند ؛ چوب ها به گرد این محور قابل چرخش بوده و تمامی قطعات نیز براحتی باز و بسته می شوند و با باز شدن آنها اشکالی به صورت لوزی بوجود می آید. تاریم ها را بوسیله طنابی به همدیگر می بندند و از اتصال آنها فضایی استوانه ای به قطر 5/5 متر و محیط 16 متر، شکل می گیرد. در قسمتی از تاریم ها که به درمتصل می شوند قطعه ای که به در وصل می شود از دیگر چوبها ارتفاعی مختصر بلند تر دارد ، بلندی ارتفاع ان نیز به خاطر آن است تا بتواند تکیه گاهی محکم برای در باشد. ارتفاع تاریم ها در حالت جمع شده 2.20 سانتیمتر و در حالت باز شده (حالت بر پا کردن) حدود 1.70 سانتیمتر می باشد.

2 – اوق: چوبهایی به شکل کمانی در حدود 60 عدد که نوک آنها تراش خورده و انتهای آنها پهن تر است . دارای سوراخ هایی می باشند که طناب های نسبتا نازک پشمی به آنها متصل می باشند .قسمت نوک اوق ها درون سوراخ هایی که دور توینوک وجود دارد قرار می گیرند و قسمت دیگر آن به قسمت بالایی تاریمها که نقطه اتصال دو قطعه میباشد و شکل 7 را تشکیل می دهد به وسیله طنابهای انتهایی اوق ها گره زده می شوند. 4 عدد از اوق ها بالای قسمت سوراخ های تاق در ورودی آلاچیق قرار می گیرد . اوق ها به همراه توینیک ، فضای گنبدی اوی را شکل می دهند.
3 – توینوک : قسمت بالایی و دایره ای شکل آلاچیق میباشد که حالت پنجره و یا هواکش را نیزدارد. این قسمت از تعداد زیادی چوب قوس دار ساخته می شود و از قسمت بیرونی شکلی برآمده را تشکیل می دهد. در محیط توینیک سوراخ هایی تعبیه شده است که اوق ها درون آنها جای می گیرند.

مراسم جشن عروسی ترکمن

اولين مرحله در عروسی ترکمن‌ها، انتخاب همسر مي باشد و حتی به جرات مي توان گفت که حساسترين مرحله عروسی نيز مي باشد . در نحوه انتخاب نيز نسبت به قبل تحولاتی صورت گرفته که به علت تحولات فرهنگی مي باشد و يکی از دلايل آن را به صورت زير مي توان بيان نمود .
تا چند دهه پيش سيستم آموزشی به شيوه سنتی اداره می شد و بيشتر جنبه پرورشی داشت و بيشتر پسران حق تحصيل داشتند . دختران نيز به عنوان يکی از عناصر بسيار مثبت اقتصادی مجبور بودند در درون منزل به قاليبافی يا ديگر هنرهای سنتی بپردازند . اما در حال حاضر به دليل نزول ارزش اقتصادی قالی و قاليبافی در منطقه و تمايل بيشتر دختران به تحصيل ، در درون منزل محصور نمی باشند ، بدين دليل نحوه انتخاب همسر با قديم که پدر و مادر عناصر مطلق انتخاب بودند تغيير کرده و فرزندان نيز حق اظهار نظر دارند .
ابتدا داماد مشخصات دختر مورد نظر خود را به مادر می دهد و بالعکس و مادر تحقيقاتی را در مورد وی انجام می دهد و پس از توافق خانواده مادر داماد به خانه عروس می رود تا از خانواده عروس خصوصا پدر او برای خواستگاری رسمی و ملاقات عروس و داماد برای آشنايي با نظرات همديگر اجازه بگيرد که به اين مراسم سؤز آتماق گفته می شود . پس از ايجاد نظر موافق طرفين در يک مرحله که « دوز داديشماق » Duz dadysma نام دارد هديه هايی از سوی طرفين رد و بدل می شود ، مخصوصا خانواده داماد حلقه ای به عنوان نامزدی تقديم عروس می کند ، همچنين در اين زمان در مورد وقت و زمان عروسی نيز صحبت می شود .

  ادامه مطلب هم وجود دارد

آئین‌ها و آداب و رسوم ترکمن‌ها در ماه مبارک رمضان

  ادامه مطلب هم وجود دارد

 ادامه مطلب هم وجود دارد

ترکمنی از خانواده زبان‌های آلتایی و از گروه زبان‌های ترکی جنوب غربی (اغوز) و زیر گروه زبان‌های اغوز شرقی است. ترکمنی با زبان‌های تاتاری کریمه و سالار و ترکی استانبولی، آذربایجانی و ازبکی مرتبط است

<span style="&quot;font-family:georgia,times" new="" roman,times,serif;font-size:x-large;"=""> ادامه مطلب هم وجود دارد

سلام

...

اسب ترکمن

...

ادامه مطلب

هودی

ادامه مطلب هم وجود دارد

عید قربان در ترکمن صحرا

یکی از باورها و اعتقادات هر قوم و ملتی بر پایی اعیاد و جشنهای ملی و مذهبی است. برخی از اقوام علاوه بر اعیاد مذهبی ، جشنهای ملی و باستانی را نیز به صورت دیرین و کهن برپا می کنند.
کشور ایران به علت تنوع و تکثر قومی و دارای مجموعه ای از آئین ها ، سنتها و آداب مختلف می باشد و ...

 ادامه مطلب هم وجود دارد

مراسم کشتی سنتی ترکمنی/گوروش مراسم کشتی سنتی/گوروش

 ادامه مطلب هم وجود دارد

ساختمان دوتار ساده است.

امّا نوع کیفیّت صدای دوتار به نوازنده آن بستگی نداشته، بلکه در يک درجه مشخّص بستگی به استادی دارد که آن را می سازد.

ساختمان دوتار مھارت و فنون کاملی را طلب می کند.

دوتار اساساً از چوب درختان توت و زردآلو (بخش کدو شکل آن از چوب توت دسته آن از چوب زردآلو) ساخته می شود.

آن عبارت از سه قسمت می باشد.

ادامه مطلب هم وجود دارد

ترکمنی

بیر گون تاجدردینگ شاگردی انه سیندن زیره ن یار؛

انم مانقا گوجیگ دییب سؤویارشونقا ناما دیسئم قاوی دییپ تاجدردی دان

 سورایار. تاجدردی؛  اوزینگ گوجیگ قوززامه ناما  دییپ  آیدا دیار.

فارسی در ادامه مطلب

ادامه مطلب هم وجود دارد